توزین و انواع آن
توزین چیست؟
با توجه به رشد تکنولوژی در صنعت، به منظور کاهش تلفات، جلوگيری از هدر رفت مواد، افزايش سرعت و بالا بردن کيفيت محصولات توليدی براساس فرمولاسيون دقيق، سيستم های توزين ديجيتال جايگزين سيستم های توزين مکانيکی و ديگر سيستم های اندازه گيری حجمی و زمانی شده اند. از سيستم های توزين در کارخانجات توليدی مواد شيميايی و بهداشتی، بچينگ خوراک دام و طيور، بتون، آسفالت، کود، رنگ و … استفاده می شود.
انواع توزین
سيستم توزين هاپر
اين سيستم توزين در کليه کارخانجات توليدی مواد شيميايی و خوراکی که محصولی با کيفيت بر اساس فرمول ترکيب دقيق توليد می کنند کاربردی می باشد. در اين نوع سيستم توزين، هاپر(مخزن) مجهز به لودسل می شود، کنترلر وزن با توجه به کميت مواد ترکيب شونده انتخاب شده و علاوه بر نمايش ميزان وزن مواد موجود در هاپر با توجه به فرمولاسيون وارد شده اقدام به ترکيب اتوماتيک مواد بر اساس وزن دقيق می نمايد. اين سيستم توزين قابليت اتصال به مابقی خط توليد را دارد و در اين حال با توجه به نياز کارفرما بر روی مانيتورهای لمسی بصورت گرافيکی با امکان نمايش وضعيت دريچه ها و انتقال دهنده ها، گزارش گيری و نمايش فرمولاسيون قابل پياده سازی می باشد.
سيستم توزين مخازن
اين سيستم جهت توزين مخازن و تانک های مايعات استفاده می شود. مخازن با توجه به نوع و ظرفيت مجهز به لودسل می شود و ميزان مواد داخل آن بصورت لحظه به لحظه نمايش داده می شود، همچنين در اين سيستم نيز امکان گزارش گيری و ثبت ميزان ورودی و خروجی وجود دارد. از اين سيستم توزين در مخازن شير، گاز مايع، سوخت و… استفاده می شود. سيستم های توزين در بسياری از صنايع معدنی کشور از جمله سيمان، فولاد، مس، سرب و روی، کارخانجات مواد نسوز، سنگ آهن و … کاربرد مهم و حياتی را در پروسه توليد ايفا می کنند به گونه ای توليد يک محصول مناسب با درصد اختلاط معين وابستگی بسياری به دقت بالای سيستم های توزين نواری نصب شده در خط توليد دارد. عمده مشکلات سيستم های موجود تک لودسل و يا دو لودسل به نحوه طراحی فريم مکانيک باز می گردد.
توزين استاتيک
که می توان به موارد ذيل اشاره کرد:
توزين مخازن سيال که می توان به مخازن آب، مخازن روغن، مخازن شير و … اشاره کرد. توزين سيستم های مولتی بچينگ (سيلو های چند تايی) که می توان در صنايعی مانند صنعت لاستيک، روغن های صنعتی و … اشاره نمود که به نوعی کليه سيلوهای کنار هم در حين پر و خالی شدن با هم مرتبط باشند که با اين سيستم گامی مهم در راستای کنترل اتوماتيک مواد مختلفبرداشته می شود و به راحتی کل پروسه توليد در دست اپراتور سيستم قرار خواهد گرفت.
توزين ديناميک (وی فيدر – بلت وير) Belt Scale & Weigh Feeder
توزين پيوسته مواد عبوری در نوارهای نقاله، عمده اجرای اين سيستم در صنايع کانی فلزی و غير فلزی انجام پذير خواهد بود. بدين صورت که هر زمان نياز به کنترل دبی عبوری مواد باشد، به راحتی اپراتور مربوطه بر روی صفحه کنترلر ميزان مواد عبوری را با عبارت ” تن در ساعت ” مشاهده می کند و قابل توجه اينکه اين سيستم قابليت کنترل مواد عبوری بنا به فرمول انتخاب شده توسط دپارتمان توليد کارخانه را خواهد داشت که در توزين ديناميک به دو صورت Weigh feeder و Belt Scale قابل انتخاب می باشد که در سيستم اول ميزان مواد عبوری به همراه کنترل دبی عبور مواد قابل دسترسی بوده، اما در سيستم دوم تنها ميزان مواد عبوری به اپراتور نشان داده خواهد شد و هيچگونه احاطه ای بر کم يا زياد کردن مواد نخواهد داشت. توزين ديناميک به دو صورت Weigh feeder و Belt Scale قابل انتخاب می باشد که در زير توضيح مختصری را در مورد هر کدام خواهيم آورد:
۱-بلت وير
در سيستم توزين نواری که با نام Belt Weigher مشخص می شود تنها يک فريم تعليق است که بر روی نوارهای حامل مواد نصب و راه اندازی می گردد و هيچ گونه کنترلی در ارتباط با سرعت و حجم مواد عبوری از روی نوار را انجام نداده و تنها مجموع مواد عبوری در ساعت و يا در يک شيفت کاری و يا … را نشان می دهد.
مثال هايی از اين موارد عبارتند از:
- نصب سيستم های مذکور بر روی نوار های حامل مواد خام به داخل سنگ شکن.
- نصب بر روی نوار های اتصالی بين دو بخش فراوری مواد.
- نقاله های خروجی به سيلوهای ذخيره دپارتمان پاکت پر کنی و يا پرکن فله ای.
۲-وی فيدر
سيستم کنترلر هوشمند توزين نواری که اساس کار آن کنترل ميزان عبور مواد مصرفی در حجم و مقدار خاص می باشد که به عنوان مثال می توان موارد ذيل را نام برد:
- در بخش ورودی مواد به آسياب ها، کوره ها و …
- استفاده از Weigh Feeder در بخش افزودنی ها جهت ورود به آسياب با درصد و مقدار مشخص بر اساس Feed Rate عبوری مواد بر روی نوار نقاله.
- کنترل هم زمان دو يا چند سيستم تغذيه نواری جهت اختلاط وزنی مواد مختلف در بخش پخت، آسياب و نيز هموژن سازی طرح اختلاط مواد. مثال هايی در رابطه با به کارگيری سيستم های توزين در صنايع مختلف:
- توزين مواد گران قيمت مانند زعفران در بسته بندی های کوچک
- توزين و بسته بندی بنتونيت سياه به منظور استفاده در ديواره چاه های نفت
- توزين مواد معدنی خورنده توسط نوار نقاله از معدن به ورودی سنگ شکن
- توزين و انتقال مواد خام جهت شارژ يکنواخت آسياب های گلوله ای در صنعت کاشی و سراميک
- استفاده از سيستم های کنترل کشش نخ توسط لودسل، در خطوط نخ در کارخانجات ريسندگی
- ذخيره سازی و کنترل وزن مواد لبنی مانند شير.
يکی از عوامل خطا در توزين استفاده از تعمير کاران بی تجربه که تخصص کافی در نصب تجهيزات توزين را ندارند. پس تنها استفاده از لودسل مرغوب برای توزين دقيق تر کافی نيست بلکه که نوع لودسل گذاری و کاليبراسيون باسکول و تامين و نگهداری اهميت زيادی دارد. توزين يکی از مهترين قسمت های يک سيستم اندازه گيری می باشد که با توجه به نوع کاربرد سيستم، می توان طراحی های مختلفی را برای توزين در نظر گرفت. در اين نوشته قصد داريم برخی از مشخصه های مهم يک لودسل را ذکر نماييم تا بتوان، يک سيستم توزين مناسب را انتخاب نمود.
توزین کامیون کش و تریلی کش
این دستگاه مخصوص توزین کامیون و تریلی بوده و دارای دو نوع ثابت و متحرک (موبایل) می‌باشد.
سیستم توزین ریلی یا باسکول قطار کش
همانطور که از نام آن پیداست، این نوع باسکول مخصوص توزین قطار می‌باشد و دارای دو نوع استاتیک و دینامیک است. در نوع استاتیک بایستی واگن جهت توزین بر روی آن به صورت ثابت قرار گیرد اما نوع دینامیک قابلیت توزین واگن‌هایی قطار در حین حرکت را داراست.
توزین آویز یا کرین اسکیل (Crane Scale)
سیستم توزین روی قلاب جرثقیل است که برای توزین بار جابجا شده توسط جرثقیل مورد استفاده قرار می‌گیرد.
توزین کفه‌ای
دارای انواع متعددی است که به منظور توزین در صنایع و واحدهای تولیدی مختلف، انبارها و میوه فروشی‌ها کاربرد دارد.
سیستم توزین نوار نقاله (Belt scale)
یک سیستم توزین دینامیک می‌باشد که جهت توزین موادی که بر روی نوار نقاله در حال انتقال هستند کاربرد دارد. برای هر نوع نوار نقاله، می‌بایست Belt scale مخصوص همان سیستم طراحی گردد.
سیستم توزین کیسه پرکن الکترونیکی (Bagging Scale)
این سیستم مواد مورد نظر را بر اساس وزن مشخص شده درون کیسه‌ها وارد می‌نماید.
سیستم تمام الکترونیکی توزین لاشه دام (Over Head Track Scale)
این سیستم برای توزین لاشه دام در کشتارگاه‌ها استفاده می‌شود. لاشه دام پس قرار گرفتن روی قلاب، در حال حرکت بر روی ریل مربوطه، توسط این سیستم که در مسیر عبور لاشه نصب شده است، توزین می‌گردد.
سیستم توزین بچینگ
۱- توزین افزایشی
این سیستم برای مخازنی که دارای مخلوط کن می باشند استفاده می گردد و برای اختلاط چند ماده از طریق نوار نقاله یا لوله های ورودی به کار می رود که با هر بار وزن کردن مقدار وزن ماده های قبلی را صفر می کند و مجددا وزن ماده اضافه شده جدید را محاسبه می نماید.
۲-توزین وزن کم
در این روش با چند سیستم توزین جداگانه مواد ترکیبی به طور هم زمان وزن شده و به مخزن مخلوط کننده وارد می شوند که هر کدام مستقل از دیگری به محض رسیدن وزن به مقدار مطلوب جریان انتقال ماده را قطع می کند.
