دولومیت چیست؟
دولومیت چیست؟
سنگ معدنی دولومیت دارای ترکیبات اکسید منیزیوم و اهک است. و به علت برخورداری از میزان خالصی بالا این سنگ بسیار با ارزش است.
این سنگ را می توان جز دسته سنگ های رسوبی و دگرگونی محسوب کرد.از نظر ساختمان و نوع بهم پیوستگی دولومیت با سنگ کیلسیت متفاوت است.
در برخی موارد این سنگ به نام دولوستون نیز شناخته می شود پس اگر این نام را جایی شنیدید تعجب نکنید. در بسیاری از موارد این سنگ به جلای بسیار دست پیدا می کند و به شکل شیشه ای در می آید.
تاریخچه
نام این کانی از نام کانی شناس فرانسوی دولومیو گرفته شده است . و آغاز کشف این سنگ را می توان به سال ۱۷۹۲ اختصاص داد. در مناطق رسوبی سرتاسر جهان می توان آن را پیدا کرد اما بیشترین جایی که می توان یافت کشور های آفریقایی و اروپایی است..
سنگ معدنی با رسوب گذاری سنگ آهک و با ترکیب منیزیوم غنی شده توسط آب های زیر زمینی تشکیل میشود.
این ماده را میتوان به اشکال زخیم و با لایه های عظیم یافت و بیشتر بدین شکل یافت می شوند.بیشترین مصارف سنگ های معدنی را می توان به دولومیت اختصاص داد چرا که این سنگ ها را می توان در تمامی نقاط دنیا مشاهده کرد.
مشخصات سنگ معدنی دولومیت
می توان به رنگ آن اشاره کرد که اکثرا به رنگ خاکستری و کرمی اند اما در برخی موارد به رنگ های سفید،سبز و سیاه نیز دیده می شوند.
این سنگ در اسید کلریک حل می شود.از نظر سختی در رده ۴ قرار دارد و از استحکام بیشتری نسبت به دیگر کانی های کربناته از جمله کلسیت (درجه سختی ۳) برخوردار است.
لازم به ذکر است که در اثر هوازدگی یه رنگ زرد نخودی و یا صورتی دیده می شود که این امر به علت وجود درصد ناچیزی FeCo3 در ترکیبات آن است.که در این شرایط سنگ معدنی بسیار کمیاب است.
کاربرد دولومیت
کاربردهای زیادی دارد که می توان به کاربرد آن در مصارف ساختمانی اشاره کرد.به طور کلی می توان کاربرد ها را اینگونه نوشت:
۱-به عنوان سنگ ساختمانی استفاده می شود.
۲-درساخت شیشه می توان از آن استفاده کرد.
۳-همچنین برای ساخت سیمان بکار گرفته می شود.
۴-برای از بین بردن اسیدینه خاک و رشد بهتر گیاهان در مصارف کشاورزی مورد توجه قرار می گیرد.
۵-در کارخانه های ذوب آهن نیز جهت ذوب و تصفیه آهن استفاده می کنند.
۶-می توان به شکل سنگ خورد شده درآورد و از آن در ساخت راه آهن،تونل های تخلیه فاضلاب و معادن ذغال استفاده کرد.
۷-به علت استحکام زیاد در ساخت بتن نیز می توان از آن استفاده کرد.
۸-برخی به علت ظرافت و زیبایی منحصر به فردی که دارند به عنوان سنگ های زینتی مورد استفاده قرار می گیرند.
۹-به علت دارا بودن از خاصیت PH در آکواریوم ها جهت تنظیم آب کارایی دارند.
۱۰-در صنعت دارو سازی نیز استفاده می شود.
معادن دولومیت ایران
معادن استخراج در استان های سیستان و بلوچستان، زنجان، کرمان، همدان، سمنان، تهران، قزوین، کرمانشاه، اصفهان، خوزستان، آذربایجان غربی و فارس وجود دارد.
بزرگترین منبع و ذخیره ایران متعلق به همدان (در حدود ۴۵ %) است.این سنگ در این شهر با ضخامت زیادی بر روی آهک منطقه قرار گرفته است و به صورت گسله در مجاورت تشکیلات جوان تر واقع شده است.
سنگ دولومیت و سنگ آهک، سنگ هایی به شدت مشابه یکدیگر هستند. گستره ای رنگی از سفید تا خاکستری و سفید تا قهوه ای روشن در هردو سنگ یکسان است. این دو ماده معدنی سختی تقریباً مشابه داشته و هر دو در اسید کلریک رقیق حل می‌شوند. آهک و دولومیت جهت به کار گیری به عنوان ماده ساختمان سازی خرد شده و برش می‌خورند و به جهت ویژگی خنثی سازی اسیدی مورد استفاده قرار می گیرند.
تقسیم بندی سنگهای کربناته بر اساس مقدار دولومیت
۱- سنگ آهک : سنگی است که حاوی ۰ تا ۱۰ درصد دولومیت باشد.
۲- سنگ آهک دولومیتی : سنگی است که حاوی ۱۰ تا ۵۰ درصد دولومیت باشد.
۳- دولومیت کلسیتی : سنگی است که حاوی ۵۰ تا ۹۰ درصد دولومیت باشد.
۴- دولومیت (Dolostone) : سنگی است که حاوی ۹۰ تا ۱۰۰ درصد دولومیت باشد.
جانشینی دولومیت
جانشینی کانیهای کربنات کلسیم توسط دولومیت و ته نشست سیمان ممکن است بلافاصله بعد از اینکه رسوبات ته نشین شدند، یعنی همزمان با رسوبگذاری و در طی دیاژنز اولیه (قبلا دولومیت شدن سین ژنتیک نامیده می شد)، یا مدتی طولانی بعد از رسوبگذاری (معمولا بعد از سیمانی شدن ، و در طی دفن) انجام می‌گیرد (دولومیتی شدن اپی ژنتیک).
مدل های تشکیل دولومیت
مدل ۱: دولومیت های دیاژنتیکی در نتیجه جایگزینی متاسوماتیک کلسیت با دولومیت در جریان دیاژنز تشکیل می شود.در صنعت در مجموعه های کربناته پلاتفرمی،نواحی چین خورده و فرورفتگی های بین کوه ها یافت می شوند.
مدل ۲: مدل تراوش و نفوذ (نشتی – برگشتی) که نسبت Mg/Ca سیالات در مرداب ها و زیر پهنه های جذر و مدی در اثر تبخیر افزایش یافته و این نسبت بالا در زیر زمین بر اثر اختلاف چگالی با آب های درون حفرهای دریایی کاهش می یابد.مشخصه آن ها همراه بودن آن ها با سنگ های تبخیری است.
مدل ۳: مدل سبخا: این محیط مناسب ترین محیط تشکیل دولومیت است.در این مدل نیز با رسوبات تبخیری همراهند.
مدل ۴: مدل مخلوط شدگی: در این مدل که با تبخیر ها همراه نیست،مخلوط شدن آب های جوی و دریایی موجب تشکیل می شود.
مدل ۵: مدل پایین رفتن سطح آب دریا در این محیط ها سطح آب دریا پیوسته در حال پایین رفتن است و دولومیت در بخش های بالا آمده تشکیل می گردد.
مدل ۶: مدل تدفینی: در این مدل در اثر فشار وزن رسوبات آب های درون حفره های غنی از منگنز و درون شبکه ای کانی های رسی منیزیم دار آزاد شده و به بخش های با فشار پایین حرکت می نماید.سنگ تشکیل شده در این منطقه درشت بلور هستند.چون با محلول های گرمایی همراه هستند لذا با کانی های سولفیدی دیده می شوند.از مشکلات ایجاد در محیط دفنی عدم وجود یک منبع مدام سیال در این محیط ها می باشد.
برخی از تامین کنندگان دولومیت در سناماین👇
