دوره تجربه محور مدیریت پروژه های معدن و صنایع معدنی-۱۱

دکتر پورمند در این جلسه بر اهمیت دقت در مراحل اجرا، به ویژه بخش سیویل و مطالعات ژئوتکنیک تأکید کرد. وی همچنین به ضرورت انتخاب محل مناسب برای پروژه، مدیریت باطله‌ها و انتخاب پیمانکار با تجربه و امکانات کافی اشاره نمود.

بنام خدا

جلسه یازدهم: دوره تجربه‌محور مدیریت پروژه

سخنران: دکتر علی اصغر پورمند

۱. انتقال از تدارکات (P) به اجرا (C)

بسم الله الرحمن الرحیم.
موضوع تجربه‌محور مدیریت پروژه را من نکاتی را خدمت دوستان عزیز عرض می‌کنم. خب، ما بعد از P یا تدارکات، به بخش C یا اجرا رسیدیم. من در همین‌جا لازم است این را عرض کنم که انشاءالله بعد از این مراحل C و بعد فاینانس و مالی را هم خواهم گفت و انشاءالله بعد از آن دیگر به موارد موردی یا کیس‌هایی که وجود داشته، آن‌ها را یکی‌یکی سعی می‌کنم به اشتراک بگذارم.

۲. بخش سیویل (Civil) و اجزای اصلی آن

اما در بخش C، خب همان‌طور که همه دوستان اطلاع دارند، بخش C یا اجرا از سیویل، نصب، اجرا و بعد به اصطلاح راه‌اندازی و چه‌بسا که تا مدتی بهره‌برداری تشکیل می‌شود. بخش سیویل که شامل مطالعات و عملیات ژئوتکنیک است و شاید در این بخش باید دقت خیلی خوبی صورت بگیرد. البته مثل همه بخش‌ها، و چرا؟ چون ما در اینجا بحث لولینگ (Leveling) یا سطح‌بندی، خاکبرداری و خاکریزی را داریم و بعدش بتن مگر، بتن‌های اصلی و اسکلت. خب، این مراحل بخش سیویل هم برای خطوط اصلی یک پروژه است، هم خطوط فرعی و هم زیربناها، محوطه‌سازی و سایر موارد.

۳. اولویت‌بندی و اهمیت خطوط اصلی پروژه

بدیهی است که اولویت اصلی باید برای خطوط اصلی پروژه باشد یا آن کارخانه باشد. چرا؟ چون در تأمین مالی پروژه کمک می‌کند. یعنی کمک می‌کند که ما با یک درصد پیشرفت، به صورت قابل قبولی زودتر بتوانیم به بهره‌برداری برسیم.

۴. مطالعات ژئوتکنیک و الزامات فنی

و همچنین مطالعات ژئوتکنیک که این البته مرحله اول از جهت نرم‌افزاری، سخت‌افزاری و همچنین حفاری‌های ژئوتکنیک باید با دقت بالا و دستگاه‌های حفاری خیلی خوب صورت بگیرد و همچنین نقشه سایت و پلن کلی پروژه بستگی زیادی به این مطالعات دارد. بعد از آن هم نمونه‌برداری‌هایی هست که انجام می‌شود. دقت آزمایشگاه و آزمایشاتی که انجام می‌شود و موضوعی که من کمتر دیدم به آن پرداخته شود.

۵. مطالعات زمین‌شناسی و محیطی

در بخش مطالعات اولیه، مطالعات زمین‌شناسی عمومی، زمین‌شناسی ساختمانی، لرزه‌نگاری، البته جهت وزش باد و سیلاب‌ها را دیدم که بعضاً مورد بررسی قرار می‌دهند، ولی من فکر می‌کنم آن زمین‌شناسی عمومی و زمین‌شناسی ساختمانی هم در این مطالعات خیلی می‌تواند مؤثر باشد.

۶. هشدار درباره ساده‌انگاری در اجرا

و در این بخش هم مثل همه بخش‌ها، ما به لحاظ فرهنگی یک نکته‌ای که داریم، این است که همه موضوعات را با یک ساده‌انگاری نسبت به آن موضوع می‌گوییم که «کاری ندارد». خب، وقتی که این «کاری ندارد» ما را به سمت ساده‌انگاری می‌برد، لذا دقت‌هایمان را نمی‌توانیم بالا ببریم.

۷. انتخاب محل پروژه و مدیریت خاکبرداری

چه‌بسا که اگر یک یا چند زمین را در نظر داریم، چه‌بسا حتی قبل از قطعی‌کردن محل پروژه، ما باید این مطالعات را انجام دهیم که البته خب اینجا یک مقداری هزینه‌ها را شاید بالا ببرد، اما در آینده با یک اطمینان بهتری می‌شود کار کرد. به هر حال، باید به گونه‌ای انتخاب محل انجام شود که هر چقدر می‌شود، میزان خاکبرداری و خاکریزی کمتر باشد.

۸. مثال‌های عملی از پروژه‌های اجراشده

ما در یک پروژه‌ای داشتیم که البته مجبور بودیم در آن مکان این پروژه را انجام دهیم. تا ۱۰ میلیون مترمکعب عملیات خاکبرداری انجام شد و خاکریزی. البته بعضی جاها هم نه، مثلاً با ۲۰۰ هزار مترمکعب انجام می‌شود و بعضی جاها با ۵۰۰ هزار مترمکعب که بستگی دارد به توپوگرافی آن زمینی که ما می‌خواهیم این کار را انجام دهیم. و البته در بعضی از موارد، ما در یک پروژه‌ای که بعدها در مورد‌های اجرایی که بوده، این را باز خواهم کرد، ما مجبور شدیم که آن پلنت را برای اینکه خاکبرداری کمتری بکنیم، در سه ارتفاع مورد بررسی قرار دهیم.

۹. مدیریت باطله‌ها و دمپینگ (Dumping)

خب، بعد موضوع بعدی این است که مصالحی که به دست می‌آید و دمپ آن‌هاست. این دمپ‌ها هم در پروژه‌ها و مخصوصاً در باطله‌برداری اولیه یا “اُوِر-بِردِن” معادن، فوق‌العاده کار مهندسی بالایی می‌خواهد. چرا؟ چون محل دمپ آنها و همچنین بعدش باطله‌برداری حین استخراج و بعد از اینکه مدت عمر معدن تمام می‌شود، باید مشخص شود که ما با این باطله‌ها می‌خواهیم چه کار کنیم.

۱۰. مثال پروژه معدنی و چالش دمپینگ

حالا در یک پروژه‌هایی، فرض بفرمایید که صنعتی، بیشتر من عرض کردم مثلاً ده میلیون مترمکعب، اما شما یک وقتی هست که ما در یک پروژه معدنی داشتیم که بالغ بر ۱۰۰ میلیون تن باطله برداشته شده. خب، باطله کجا می‌خواهد برود؟ کجا باید دمپ شود و با چه شیبی و بعدش می‌خواهیم چه کار کنیم؟ آیا آن زمینی که انتخاب می‌شود برای باطله، نکنه که بعداً این زمین در همان محل ما به کانساری بخوریم و به مواد معدنی بخوریم! مخصوصاً در ارتباط با معادن دیده شده که بعضاً کارخانه گندله‌سازی یا کارخانه‌ای را درست جایی احداث کردند که زیرش حالا ماده معدنی وجود دارد. این‌ها برای آن مواردی است که نزدیک معادن هست. پس ما باید دقت کنیم که باید این‌ها را با یک فاصله منطقی‌تری، مثلاً در یک پروژه‌ای بود که موقعی که می‌خواست زمین انتخاب شود، حالا بر اساس تجربه‌ای که من داشتم، گفتم بروید زمین این را مثلاً در پنج کیلومتر بعد از محدوده معدن بگیرید.

۱۱. انتخاب پیمانکار و الزامات اجرایی

و همچنین انتخاب پیمانکار عملیات خاکی، دانش فنی‌اش، تجاربش، ماشین‌آلاتش باید متناسب با احجامی باشد که می‌خواهد این کار را در مدت زمان مشخصی انجام دهد. عموماً شاید این دقت لازم صورت نمی‌گیرد. پیمانکاری که انتخاب می‌شود یا همان پیمانکار، برآورد درستی نمی‌تواند انجام دهد که برای اینکه این حجم، مثلاً دو میلیون مترمکعب را بتواند در مدت زمان مشخصی بردارد، به چه ماشین‌آلاتی نیاز دارد و شروع می‌کند در حین عمل، ماشین‌آلات مثلاً شاید کم بیاورد یا جنس ماشین‌آلات‌اش یا آن شرایطی را که باید داشته باشد، مناسب نباشد.

۱۲. جمع‌بندی و پیش‌نمایش جلسه آینده

خب، من تصورم این است که در این بخش توضیحات من شاید کافی باشد. انشاءالله در جلسه بعد، من در ارتباط با سایر موضوعات مربوط به سیویل انشاءالله صحبت خواهم کرد. خیلی متشکر.