روش های فرآوری کرومیت
روش های فرآوری کرومیت
با در نظر گرفتن فرآیندی که این کانه از معدن تا کانونهای مصرف طی میکند لازم است تا علاوه بر بررسی‌های روش‌ها متداول فرآوری کرومیت، به طور خلاصه به بررسی شرایط زیر نیز پرداخته شود.
- بررسی فرآیند تولید فروکروم، با توجه به نقش مهم و تأثیرگذار ان در تجارت داخلی وبین المللی کرومیت
- بررسی فرآیند تولید دی کرومات سدیم به عنوان یکی از مهمترین فراورده‌های شیمیای کروم که در داخل کشور نیز تولید می‌شود.
به طورکلی روش‌های فرآوری کرومیت بستگی به نوع کانه از نظر کاربرد و مصارف نهایی آن دارد، با توجه به ژنزکانسارهای کرومیت و پس از شناخت ترکیب کانی شناسی و شیمیایی نمونه‌ها و همچنین کانی‌های گانگ همراه و خواص آنها، می‌توان روش مناسب فنی و اقتصادی پرعیارسازی این ماده معدنی را انتخاب نمود، که در ادامه به طور خلاصه به روش‌های متداول پرعیارسازی کرمیت اشاره خواهد شد.
۱- سنگجوری
براساس این روش، کلوخه‌های با عیار بالای استخراج شده سنگ معدن کرومیت به صورت دستی و توسط کارگران سنگ جوری شده و سنگ‌های پر عیار که معمولاً براساس رنگ ظاهری آنها مشخص می‌گردند، توسط کارگران به کنار نهاده شده و جدا می‌شوند.
در گذشته این روش در معادن کرومیت از رونق زیادی برخوردار بوده که از دلایل عمده آن می‌توان به وجود نیروی کار ارزان قیمت (به خصوص در کشورهای توسعه نیافته)، نبود تکنولوژی مدرن در عملیات معدنکاری و محدودیت میزان استخراج اشاره نمود.
در حال حاضر در برخی معادن کرومیت داخل کشور برای جداسازی کلوخه‌های کرومیت پرعیار (سوپر) جهت صادرات در برخی موارد از این روش استفاده می‌شود. این روش به دلیل استفاده از خاصیت ظاهری کلوخه‌های کانه (رنگ آنها) و در نتیجه تجربی بودن آنها، دقت بالائی نداشته و لذا راندمان آن کم میباشد.
۲- روش‌های ثقلی ( Cravity Concentration)
روش‌های ثقلی از قدیمیترین و متداول ترین روش‌های پرعیار سازی مواد معدنی می‌باشند. این روش‌ها فرآیندهای فیزیکی می‌باشند که برای جدایش یک یا چند کانی از باطله‌های همراه به کار می‌روند وبر مبنای حرکت نسبی ذرات در یک سیال (بویژه آب یا هوا ) نیروی ثقل، نیروی گریز از مرکز و بعضی نیروهای دیگر استوار است و علاوه بر جرم مخصوص،وزن، شکل ابعاد ذرات، نیروی مقاومت لایه‌های سیال نیز از جمله پارامترهای مهم در تعیین حرکت نسبی ذرات در این فرآیند میباشد.
در بسیاری موارد اگر چه روش‌های ثقلی بسیار ساده اند و هزینه عملیات با این روش‌ها پایین است. ولی به نحو مؤثری با دیگر روش‌های پرعیار سازی که پیچیده تر و گران قیمت ترند (مثل فلوتاسیون) قابل مقایسه می‌باشند، هزینه‌های کم نصب به ازای هر تن مواد معدنی نسبت به روش فلوتاسیون در شرایط یکسان، عدم مصرف مواد شیمیایی طی فرآیند جدایش، هزینه‌های کم انرژی در مراحل نصب، از ویژگی‌های مهم روش‌های ثقلی می‌باشند.
برای کانی هایی با عیار بالا مانند کانسنگ کرومیت به عنوان روش پرعیارسازی نهایی به کار می‌رود. به طورکلی در صورت وجود اختلاف جرم مخصوص لازم، مناسبترین روش پرعیارسازی، روش ثقلی میباشد. این اساس به دلیل اختلاف وزن مخصوص کرومیت (به طور متوسط ۳ Cm/gr 6/4 ) با کانی‌ها یا باطله‌های همراه آن بویژه دونیت با وزن مخصوص ۳ Cm/gr 35/3 و سرپانتین با وزن مخصوص۳Cm/gr 65/2 روش ثقلی به عنوان یک روش ساده و کارآمد مورد استفاده قرار گرفته و با پیشرفت تکنولوژی نه تنها از دور خارج نشده، بلکه وسایل جدید فرآوری نیز براساس آن ساخته شده و مورد استفاده قرار گرفته است و به فراخور دانه بندی و خوراک اولیه وسایل پرعیارسازی مناسب مورد استفاده قرار می‌گیرد.
به طورکلی ابتدا از طریق درجه بندی (دست چین کردن)، شستشو، سد کردن، خرد کردن و آسیا نمودن سنگ ها، کانه کرومیت را از خاک جدا نموده و سپس از طریق روش‌های پرعیارسازی بویژه روش‌های ثقلی مبادرت به تولید کنسانتره کرومیت با دانه بندی مختلف می‌کنند، کنسانتره رامعمولاً از نوع نامرغوب کرومیت و یا خاکه (نرمه) آن بدست می‌آورند.
به طورکلی ابتدا از طریق درجه بندی (دست چین کردن)، شستشو، سد کردن، خرد کردن و آسیا نمودن سنگ ها، کانه کرومیت را از خاک جدا نموده و سپس از طریق روش‌های پرعیارسازی بویژه روش‌های ثقلی مبادرت به تولید کنسانتره کرومیت با دانه بندی مختلف می‌کنند، کنسانتره رامعمولاً از نوع نامرغوب کرومیت و یا خاکه (نرمه) آن بدست می‌آورند.
ناخالصی های کرومیت و ضرورت فرآوری آن
در کرومیت‌های مورد مصرف در هر یک از صنایع متالورژی، صنایع شیمیایی و دیرگدازها عیار Cr و ،Fe از اهمیت ویژه ای برخوردار است و از سوی دیگر میزان ذخایر پرعیار کرومیت در جهان و ایران به طور چشمگیری کاهش یافته است، به همین دلیل پر عیار سازی کرومیت‌های با عیار کم مورد توجه قرار گرفته است و براین اساس ماده معدنی کم عیار برای تغلیظ به کارخانه فرآوری ارسال می‌شود تا به عنوان خوراک (با اولیه) مورد استفاده قرار گیرد تا پس از انجام فرآیند تغلیظ و رسیدن به عیار مورد نظر قابل استفاده در صنایع مصرف کننده شود. در معادن کرومیت ایران نیز، کرومیت‌های با عیار پایین، بویژه ۵% ۳۵ – ۱۸ و یا خاکه‌های کرومیتی را به عنوان خوراک کارخانه به واحدهای فرآوری ارسال می‌نمایند.
علاوه بر سنگ‌های اولترابازیک در برگیرنده کرمیت شامل دونیت، هارزبورژیت، سرپانتنیت و… که به هنگام استخراج ماده معدنی به عنوان باطله در کنارآن قرار می گیرد و یا در خاکه کرومیت وجود دارد، با توجه به ژنزکانسارهای کرومیت، کانی‌های گانگ همراه آن (بویژه گانگ‌های سیلکاتی) شامل آمفیبول ها، پیروکسن‌ها (ارتوپیروکسن و کلینوپیروکسن)، اولیوین، سرپانتین، منیزیت، کلسیت، کلریت، تالک و پلاژیوکلاز میباشد. البته گاهی ممکن است کانی سازی سولفیدی در گانگ همراه با کرومیت دیده شود. لذا با شناخت کانی‌های همراه ماده معدنی و همچنین ابعاد آنها د در متن سنگ با استفاده از روش‌های مقاطع میکروسکوپی و XRD می‌توان روش مناسب تغلیظ و پرعیارسازی کرومیت را انتخاب نمود.
البته باید توجه داشت که در برخی موارد در درز و شکاف‌ها ی موجود در بافت سنگ فرآیند سرپانتینیزاسیون صورت گرفته و ممکن است مقداری مگنتیت که دارای خواص مغناطیسی نیز میباشد در حاشیه آنها تشکیل شود. به عبارت دیگر ممکن است کانی سازی‌های ثانویه اکسیدهای آهن (هماتیت، مگنتیت و گوتیت) در سنگ وجود داشته باشد، که اگر در پرعیارسازی کرومیت از خاصیت مغناطیسی آن استفاده شود، شناخت این ویژگی حائز اهمیت فراوان میباشد.
به طورکلی با توجه به ناخالصی‌های موجود در کرومیت (به صورت باطله همراه با گانگ‌های موجود در متن سنگ) با پرعیارسازی آن بویژه با استفاده از روش‌های ثقلی ( Gravity conventration) عیار کرومیت‌های کم عیار را بالا برده و به عیار مورد نظر صنایع مصرف کننده می‌رسانند.
برخی از تامین کنندگان کرومیت در سناماین👇
