طلا چیست و چه کاربردهایی دارد؟
طلا چیست؟
در مورد طلا چیزی که همه میدانیم این است که گران بهاترین و مهمترین فلز موجود در دنیاست و دارای بالاترین درجه از نظر اقتصادی و بازرگانی می‌باشد ، طلا از معادن به صورت سنگ استخراج می‌شود ، همچنین طلا را سمبل خورشید می‌دانند.
طلای خالص به رنگ زرد سیر است ، از آغاز تاریخ مکتوب بشر طلا همواره فلزی گرانبها و محبوب بوده است که برای ضرب سکه، ساخت جواهرات و کاربردهای هنری استفاده می‌شده است.
علاوه بر کاربرد سرمایه‌ای و استفاده در جواهرات، کاربردهای گوناگون دیگری از جمله در دندانپزشکی، تولید شیشه‌های رنگی و صنایع الکترونیک دارد و با توجه به رسانایی الکتریکی بالا در سیم‌کشی الکتریکی نیز استفاده می شود.
رسانای خوب گرما و جریان برق است. از نظر شیمیایی رطوبت هوا و بر آن بی اثرند. به همین دلیل در ساخت سکه و جواهرات بسیار مناسب است و البته می‌توانند پوشش مناسب برای دیگر فلزهای واکنش پذیر هم باشد.
در جدول نتاوبی علامت اختصاری طلا AU است که از کلمه‌ی Aurum به معنی «درخشش سپیده دم» که نام لاتین آن است گرفته شده است.
وزن مخصوص طلا ۱۹/۳ گرم بر سانتیمتر مکعب و دارای وزن اتمی ۱۹۶/۹۶۷ و عدد اتمی آن ۷۹ می‌باشد. درجه ذوب طلا ۱۰۶۴ درجه سانتیگراد می‌باشد و نقطه جوش آن ۲۷۰۰ درجه سانتیگراد است.
طلای خالص به قدری نرم است که با ناخن روی آن را می‌توان خط انداخت. سختی طلا ۲ تا ۳/۵ در مقیاس ۱۰ قسمتی موس است و زمانی که مذاب آن بجوش آید، دود زرد و سبز رنگی از آن متصاعد می‌گردد و در مجاورت هوا و عوامل جوی دیگر تیره و کدر نمی‌شود، زیرا با اکسیژن میل ترکیبی ندارد. به غیر از طلای ۲۴عیار، مـابقی، آلیاژ طلا نامیده می‌شوند.
انواع طلا
اگر طلا را با مس و نقره مخلوط کنیم (در صورتی که مقدار طلای آن بیشتر باشد)، طلای زرد حاصل می‌شود اما اگر طلا را با نقره، مس و روی (نقره این ترکیب بیشتر است) مخلوط کنیم، طلای سبز به دست می‌آید و اگر طلا و مس (مقدار مس بیشتر از طلا باشد) را ترکیب کنیم، طلای قرمز (صورتی) نتیجه آن است که به آن رزگلد می‌گویند.
طلای سفید هم ترکیبی از طلا، پالادیوم ، نیکل ، روی و نقره است. طلای سفید طبیعی، خاکستری روشن است؛
بـه هـمـین خاطر برای سفیدتر شدن آن، از روکش رادیوم برای پوشش آن استفاده می‌کنند. بدلیل اینکه رادیــوم پــس از مدتی ساییده می‌شود، باید مجدداً طلای سفید را روکش کرد؛ ایـن مدت ۱۲ تا ۱۸ ماه است.
تاریخچه طلا
استفاده از جواهر آلات در قرون وسطی در اروپا رواج پیدا کرد. در آن دوران خانواده های سلطنتی و اشراف لباس هایی از جنس طلا، نقره و سنگ های قیمتی بر تن داشتند، رده های پایین تر جامعه هم لباس هایی از جنس فلزات پایه مانند مس و یا ترکیبی از قلع و سرب بر تن داشتند.
یکی از محبوب ترین فلزات در جهان به شمار می رود و استفاده از آن از زمان های قدیم رایج بوده است. یک قطعه جواهر ساخته شده توسط طلا، از ماندگاری و دوام بسیار زیادی برخوردار است و اگر از شیوه های صحیح نگهداری طلا استفاده شود؛ این موجب طول عمر بیشتر این فلز می گردد. یک فلز ضد حساسیت است و یکی از جواهرات بسیار ارزشمند برای افرادی است که از آلرژی و ناراحتی های پوستی رنج می برند. هم چنین به عنوان یک سرمایه برای زندگی به شمار می رود؛ زیرا این فلز ارزشمند در طول سال ها از افزایش قیمت برخوردار بوده است و این روند همواره ادامه خواهد داشت.
کاربردهای مهم طلا
جواهرات و زیورآلات
گسترده‌ترین کاربرد طلا، استفاده از آن جهت ساخت زیورآلات و جواهرات است.
خواص منحصر به فرد طلا، این فلز گرانبها را به عنوان جزئی بی‌همتا برای صنعت جواهرسازی مبدل کرده است. این خواص شامل جلا و درخشندگی بسیار بالا، رنگ زرد خوشایند، مقاومت در برابر کدرشدگی، قابلیت مفتول شدن، چک‌خواری و قابلیت تبدیل شدن به ورقه‌ها در طرح و شکل‌های مختلف است.
همه این خصوصیات از این فلز، عنصری جذاب ساخته که به راحتی به اشیای زیبا و با ارزش در می‌آید، ماهیت آن به دلایلی، از جمله قابلیت نقدشوندگی بالا، سالم ماندن، مصونیت در برابر تورم و… به گونه‌ای بوده که انگیزه داشتن آن در گذر تاریخ، در بسیاری از کشورها وجود داشته است.
الکترونیک
مهمترین استفاده این فلز از صنعت، استفاده از آن در صنایع الکترونیک است. وسایل الکترونیکی به حالت جامد در ولتاژها و جریان‌های بسیار پایین، در نقاط تماس به آسانی فرسایش یافته و زنگ زده می‌شوند.
به دلیل رسانایی بالا و مقاومت زیاد در برابر خوردگی و زنگ‌زدن (یعنی می‌تواند جریان را به خوبی هدایت کند، بدون اینکه خورده شده یا زنگ بزند در حالیکه فلزاتی مثل نقره و مس، با اینکه رساناهای بهتری نسبت به طلا هستند، اما به مراتب پایداری کمتری در برابر خوردگی یا زنگ زدن دارند) از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
اجزای الکترونیکی ساخته شده از طلا، دارای ماندگاری بسیار بالا هستند. طلا در اتصالات و پست‌های تقویت کننده، لحیم‌کاری‌ها، سیم‌های ارتباطی و نوارهای ارتباطی (سیم‌های برهنه) نقش مهمی را ایفا می‌کند.
در هرحال تقریبا در هر وسیله الکترونیکی که تصور می‌شود، مقدار کمی از این فلز مورد استفاده قرار گرفته است.
این کاربرد از استفاده برای موبایل‌ها، ماشین حساب‌ها، وسایل دیجیتالی، جی پی اس‌ها و غیره گرفته تا وسایل الکترونیکی بزرگی مانند تلویزیون‌ها، کامپیوترها و ابر پردازشگرها را شامل می‌شود.
دندانپزشکی
با وجود هزینه گزاف، طلا در دندانپزشکی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد که به دلیل عملکرد عالی و قابلیت فوق‌العاده این فلز است. آلیاژهای طلا برای پرکردن دندان‌ها، در تاج‌ها و همچنین در اتصالات و کاربردهای ارتودنسی استفاده دارند.
از مهمترین دلایل استفاده گسترده این فلز در دندانپزشکی، می‌توان به ویژگی شیمیایی این فلز اشاره کرد که ساختاری ثابت و غیرقابل ترکیب با دیگر مواد را دارا است.
پزشکی
در حال حاضر جهت تشخیص بیماری‌ها و سرطان‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد که از جمله آنها می‌توان به تشخیص بیماری‌های مالاریا و ایدز و همچنین سرطان‌های پروستات و دهان اشاره کرد.
به عنوان مثال برای تشخیص بیماری مالاریا، با استفاده از تست تشخیص سریع، تنها کافی است یک قطره خون بر روی نوار تست قرار گیرد.
در این حالت اگر، انگل مالاریا وجود داشته باشد دیسک نانو ذرات طلا تغییر رنگ می‌دهد. این آزمون ساده بسیار قابل اعتماد است و می‌تواند در هر نقطه از جهان بدون نیاز به تجهیزات گرانقیمت استفاده شود.
جهت درمان بیماری‌ها و سرطان‌ها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد که از جمله آنها می‌توان به درمان سکته قلبی و سرطان دهانه رحم با استفاده از نانو ذرات طلا اشاره کرد. در سال‌های اخیر، موضوع استفاده از طلا در علم پزشکی بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
صنایع فضایی
در مدارات موجود در فضاپیماها مورد استفاده قرار می‌گیرد، چون یک رسانا و رابط (متصل‌کننده) قابل اعتماد است. به علاوه بخش‌های از اغلب وسایل فضایی به وسیله فیلم پلی‌استری از طلا پوشیده می‌شود.
این فیلم، اشعه مادون قرمز را منعکس کرده و به تثبیت درجه حرارت، وسیله فضایی کمک شایانی می‌کند. بدون این پوشش، بخش‌های با رنگ تیره فضاپیما، مقدار زیادی از گرما را جذب خواهد کرد.
همچنین به عنوان یک روان‌ساز، (روغن) بین قسمت‌های مختلف مکانیکی عمل می‌کند.
در خلاء فضا، روانساز‌های ارگانیکی، تبخیر شده و به خاطر شدت تابش موجود در آن‌سوی (ماورای) اتمسفر زمین در هم می‌شکند (تجزیه می‌شود).
همچنین کلاه ایمنی که یک فضانورد می‌پوشد نیز با فیلم نازکی از طلا پوشیده شده است. این فیلم نازک بیشتر اشعه خورشیدی خطرناک موجود در فضا را منعکس کرده و از چشمان و پوست فضانورد محافظت می‌کند.
صنایع غذایی
به صورت یک افزودنی می‌تواند به خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها افزوده شود. به عنوان مثال برگ طلا به صورت گرد یا پوسته‌پوسته در پخت یا برای زیبایی روی برخی خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های تجملاتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
از جمله مشهورترین نوشیدنی‌های دارای طلا، در عصر حاضر، می‌توان به یک نوشیدنی سنتی آلمانی اشاره کرد که به معنی “آب طلا” ترجمه شده است و دارای اندکی برگ طلا است.
داروسازی
در اثر حاضر استفاده از طلا (به ویژه نانو ذرات) در صنعت داروسازی بسیار مورد توجه قرار گرفته است که این موضوع به دلیل خواص منحصر به فرد این فلز گرانبها است.
به عنوان مثال به منظور درمان بیماری‌های مختلف، از جمله ورم مفاصل، رماتیسم، ایدز و سل استفاده می‌شود.
شیشه‌سازی
استفاده‌های فراوانی در صنعت شیشه‌سازی دارد. اساسی‌ترین کاربرد طلا در شیشه‌سازی، استفاده از آن به عنوان رنگدانه است.
در هنگام حرارت دادن، مقدار بسیار کمی از طلا (به صورت معلق در شیشه) رنگ یاقوتی باشکوهی در شیشه ایجاد خواهد کرد.
همچنین برای ساخت شیشه‌های مخصوص برای ساختمان‌ها و قالب‌های کنترل‌شده در شرایط آب و هوایی مختلف، کاربرد دارد.
لیزر
یکی از مهمترین کاربردهای آن در بخش لیزر، در علوم پزشکی (لیزر یونی) است.
سطوح داخلی که به وسیله طلا پوشیده شده، تمرکز اشعه را کنترل می‌کند. در انتشار لیزر، بخار لیزر طلا می‌تواند نور قرمز با دانسیته بالا که نیاز به طول موج بالا دارد را تولید کرده و سلول‌های سرطانی را بدون هیچ زخمی، در مجاورت سلول‌های سالم نابود سازد.
لیزر کم‌وزن جدید به وسیله افراد نظامی طراحی شده و در محل تماس با صفحات طلا کاربرد دارد که برای زخم‌های ایجاد شده در مناطق جنگی استفاده می‌شود.
به وسیله این تکنولوژی، از دست‌دادن خون کاهش یافته و شانس زنده ماندن در مورد زخم‌های جدی افزایش می‌یابد.
در بیمارستان‌ها نیز این تکنولوژی جدید، اجازه می‌دهد تا در صدمه‌های جدید و اورژانسی، (بدون حرکت دادن بیمار) شانس زنده ماندن افزایش یابد.
در حقیقت لیزرهای وابسته به طلا که انقلابی در عرصه پزشکی ایجاد کرده‌اند دارای کاربردهای فراوانی هستند. (از تخریب سلول‌های سرطانی تا جراحی‌های اورژانسی و جراحی‌های حساس روی چشم و بافت مغز را امکان پذیر کرده است).
پشتوانه پولی
هزاران سال است که طلا به خاطر کمیاب بودن و ارزش بالا به عنوان یک وسیله مبادله شناخته شده است.
استفاده از طلا به عنوان پشتوانه پولی، کاربرد قابل‌توجهی دارد، چون دارای ویژگی‌های منحصر به فردی به شرح زیر است:
- داشتن ارزشی نسبتا پایدار
- قابل حمل و نقل بودن
- فسادناپذیر بودن
- غیر خورنده بودن
- داشتن ویژگی عدم واکنش‌پذیری با سایر عناصر در شرایط عادی
- داشتن رنگی متمایز و داشتن مقبولیت در بین مردم در نقاط مختلف دنیا
شروع این نوع استفاده به کمی قبل از شروع فعالیت بانک‌ها برمی‌گردد، که صراف‌ها به ازای دریافت طلا از مردم، رسیدهایی را به آنها می‌دانند و آن رسیدها به دلیل داشتن اعتبار و مقبولیت در بین مردم، نوعی پول محسوب می‌شدند.
در حقیقت این رسیدها نوعی پول بود که با پشتوانه صددرصد طلا انتشار یافته بود. این روند با ایجاد نظام‌های پولی جدید مانند استاندارد طلا-ارز ادامه پیدا کرد و هم‌اکنون نیز برخی از نظام‌های پولی اعتباری دنیا از طلا به عنوان یکی از مهمترین پشتوانه‌های پولی خود استفاده می‌کند.
در بسیاری از صنایع دیگر نیز کاربرد دارد که از جمله آنها می‌توان به صنعت هواپیمایی (به عنوان مثال در موتور هواپیماها) صنعت خودروسازی (به عنوان مثال در کیسه هوای خودروها) و صنعت عکاسی (به عنوان مثال برای چاپ سیاه و سفید) اشاره کرد.
برخی از تامین کنندگان طلا در سناماین👇
