کربنات کلسیم چیست و چه کاربرد هایی دارد؟
کربنات کلسیم چیست؟
کربنات کلسیم جزء اصلی و مهم سنگ آهک است که برای تولید آهک زنده یا آهک هیدراته به کار می رود.
کربنات کلسیم به طور طبیعی به شکل سنگ مرمر، گچ و مرجان یافت می شود. با روش های شیمیایی یا مکانیکی می توان آن را به پودر تبدیل کرد.
بنابراین از مواد طبیعی معدنی کربنات کلسیم پودری شکل به دست می آید. اصطلاح کربنات کلسیم رسوبی به انواع بازرگانی ترکیب هایی گفته می شود که در یک مرحله ی ته نشینی، به روش های شیمیایی از ترکیب کلسیم کلراید و سدیم کربنات در محلول آبی، و یا عبور کربن دی اکساید از سوسپانسیون Ca(OH)2 در آب تولید می شود.
محصولات ته نشین شده توسط یک صافی به ذره هایی باندازه های یکنواخت تر، کوچک تر، و با درجه ی بالایی از خلوص شیمیایی تفکیک می شوند.
تاریخچه مصرف کربنات کلسیم رسوبی به سال ۱۸۵۰ بر می گردد. زمانی که شرکت جی وای استارگ در بیرمنگهام انگلستان کارش را با استفاده از کلرید کلسیم و کربنات کلسیم به عنوان واکنش دهنده شروع کرد. در سال ۱۹۱۳ شرکت کاغذ و خمیر کاغذ ویرجینیای غربی واقع در ایالات متحده، تولید بازرگانی خود را آغاز کرد و دستگاهی را برای کربناسیون مستقیم دوغاب آهکی به کار گرفت.
انواع کربنات کلسیم
دارای دو گونه کربنات کلسیم پودری GCC و کربنات کلسیم رسوبی PCC است.
اندازه ذرات آسیابی به طور معمول در حدود ۱۰ میکرومتر و اندازه ذرات کربنات کلسیم رسوبی در حدود یک دهم نانومتر است. تولید رسوبی نیازمند مراحل بسیاری از جمله یک فرآیند کربناته کردن است که در نتیجه باعث گران تر بودن ذرات رسوبی نسبت به ذرات پودری می گردد.
نوع پودری (که مستقیما از کربنات کلسیم به عنوان ماده اولیه تهیه می شود) به دو صورت بدون آب و آبدار یا خشک و مرطوب می باشد.
این ترکیب دارای ساختارهای چندشکلی (پلی مورف) بدون آب شامل کلسیت، آراگونیت و ویتریت است که به ترتیب از پایداری ترمودینامیکی آنها در طبیعت کاسته می شود.
علاوه براین، انواع آبدار آن نیز شامل ساختارهای تک آبه و شش آبه ، بوده، که می توانند در دماهای پایین تهیه شوند. کربنات کلسیم بی ریخت یا بدون شکل نیز در گروه فرم های آبدار قرار دارد، ناپایدار بوده و به راحتی به ساختارهای بلوری تبدیل می شود. کلسیت ساختار لوزی شکل، آراگونیت ساختار سوزن مانند و تریت ساختار کروی دارد.
کربنات کلسیم پوشش دار (کوتد شده)
به طور کلی، باتوجه به عدم سازگاری ذرات با ماتریس بسپاری، اختلاط ضعیفی میان آن دو صورت گرفته و ذرات معدنی در محیط واکنش انباشته شده و پراکندگی ضعیفی در بسپار از خود نشان می دهند که این امر منجر به محدودیت استفاده از این پرکننده می گردد.
دلیل این مساله، ناسازگاری میان سطح آبدوست با انرژی بالای ذرات با سطح ویژه پایین بسپارهای آبگریز می باشد. برای به حداکثر رساندن اثر پرکننده در یک بسپار به ذرات کوچکتر نیاز است. با این حال سطح انرژی ذرات با کاهش اندازه آنها، افزایش یافته و در این حالت ذرات تمایل شدیدی به تجمع با یکدیگر و تشکیل توده های کلوخه ای در بسپار از خود نشان می دهند و در نتیجه پراکندگی مناسبی انجام نخواهد شد. برای حل مشکل فوق کربنات کلسیم را با اسید استئاریک پوشش داده می شود تا یک پیوند یونی پایدار با سطح آن تشکیل شود که اصطلاحا این عمل پوشش دار کردن کربنات کلسیم نامیده می شود. تهیه کربنات کلسیم پوشش دار، هم از نوع پودری و هم ازنوع رسوبی انجام می شود و تقریباً اکثر محصولات تجاری به صورت پوشش داده شده با اسید استئاریک یا استئارات کلسیم می باشند.
کاربردهای کربنات کلسیم
نوع رسوبی یکی از متنوع ترین پرکننده های معدنی است و در مقیاس وسیع در ساخت محصولات و کاربردهایی مانند کاغذ، رنگ، پلاستیک، پارچه های بافته، بتونه کاری، گرفتن شکاف ها و درزها، چسب، کف پوش های پلاستیکی و جوهر چاپ مصرف می شود. انواع آن در خمیردندان ها ، وسایل آرایشی و مواد غذایی و دارویی استفاده می شود.
تولید کاغذ از کربنات کلسیم
تولید کاغذ بزرگترین کاربرد کربنات کلسیم رسوبی است.
در پوشش های کاغذی و کاغذ دیواری، از ترکیب کربنات کلسیم رسوبی همراه با کائولن و تالک استفاده می شود.
کائولن سبب می شود کاغذ صاف و براق شود.
کربنات نیز درجه ی روشنی، قدرت پذیرش جوهر و نرمی کاغذ را سبب می شود. در صد کربنات ممکن است از ۵ تا ۵۰ درصد که بستگی به خواص پوششی مطرح شده و پارامترهای اقتصادی کاغذ دارد، متفاوت باشد.
نوع رسوبی به عنوان پرکننده نیز در صنعت کاغذ استفاده می شود و کاربردش در نحوه ی چاپ و نوشته های کاغذی است. توسعه موادی که بر حسب اندازه ی ذره ها دسته بندی می شوند و در PH های مختلف قلیایی یا خنثی موثر هستند،
کاربرد نوع رسوبی را به عنوان یک پرکننده میسر می سازد. در مقایسه با PHهای پایین ،PHهای قلیایی استحکام ، دوام و قابلیت کاغذ را بیشتر کرده و روشنی دراز مدتی به کاغذ می دهد.
همچنین خوردگی را کمتر کرده و سبب می شود عملیات ماشین کاری تمیزتر و بهتر صورت گیرد.نوع رسوبی را می توان به منظور کاهش قیمت پرکننده استفاده کرد. به علاوه نوع رسوبی می تواند به عنوان پرکننده اولیه در کاغذهای سیگار نیز به کار رود.
تولید پلاستیک با کربنات کلسیم
صنعت پلاستیک مصرف کننده ی مهم نوع رسوبی است که به منظور کاهش قیمت محصول نهایی تولید پلاستیک استفاده می شود.
معمولا جزو پرکننده هایی دسته بندی می شود که زیاد تقویت کننده نیستند، ولی هنگامی که این ماده در غلظت های بیشتر از ۱۰ درصد در رزین ها استفاده می شود سبب بهبود خواص فیزیکی مانند مقاومت گرمایی، پایداری ابعادی ، سختی و استحکام آن ها می شود.
کربنات کلسیم طبیعی غیر سمی ، بی بو و بی مزه است و همچنین مطابق با بسته بندی پلاستیکی مواد غذایی است.
دلایل زیادی برای موفقیت پرکننده های کربنات کلسیم در ترموپلاستیک وجود دارد: PVC تنها پلیمر فله ای است که به عنوان پودر فروخته می شود و فراوری می شود. بنابراین افزودن پرکننده های آن به صورت پودر در طول ترکیب مخلوط خشک از نظر فنی ساده است.
در کابل ها و لوله های پی وی سی بین ۱۰ تا ۵۰% و در پنجره های پی وی سی بین ۵ تا ۱۵ درصد کربنات کلسیم به عنوان پرکننده استفاده می شود.
نوع رسوبی مناسب در صنعت پلاستیک باید دانه بندی در حدود ۰٫۰۷ تا ۲ میکرومتر؛ سفیدی (Whitness) آن ۹۵ تا ۹۶ درصد و قدرت جذب روغن آن ۳۵ تا ۴۰ گرم بازای هر ۱۰۰ گرم پودر باشد.
کربنات کلسیم در تولید گچ تحریر
در صنعت تولید گچ تحریر، سنگ آهک و انواع مختلفی می توانند به عنوان پرکننده استفاده شوند که در وهله اول، سفیدی پودر در این حوزه بسیار مهم می باشد.
در تولید گچ تحریر تخته سیاه مورد استفاده در مدارس و بخش های آموزشی بسیار مهم و در حدود ۲۰% از گچ های تولیدی از ماده معدنی کربنات کلسیم است.
استفاده از تکنولوژی مدرن تولید گچ تخته سیاه باعث شده تا تضمین شود هیچگونه ماسه و یا سنگریزه ای در ترکیب گچ وجود ندارد که به تخته آسیب زند.
کربنات کلسیم دارویی
یک ماده معدنی است که در صنعت داروسازی ازجمله تولید داروهای ضد اسید معده، به عنوان پرکننده در قرص ها، استفاده می شود.
مثل فسفات های کلسیم می تواند به عنوان منبع مواد غذایی کلسیم مورد استفاده قرار گیرد. چون کربنات کلسیم باعث آلکالوسیس سیستماتیک (حالتی که قلیائیت سیالات و بافت های بدن به طور غیر عادی بالا می رود) نمی شود در نتیجه به صورت ضد اسید معده غیر سیستماتیک طبقه بندی می گردد.
به هرحال، درمان طولانی مدت با دزهای بالای مصرف شده با شیر یا دیگر منابع فسفات، باعث به وجود آمدن علایم بیماری کلیوی و مقداری افزایش قلیای بدن می شود. به این علتت در درمان ضد اسیدهای معده ی کلسیم و منیزیم، اغلب جایگزین کربنات کلسیم می شوند.
بسیاری از شرکتت های داروسازی قرص های کربنات کلسیم را با دوز ۳۰۰ تا ۶۰۰ میلی گرمی و همراه با ویتامین D و یا زینک تولید و عرضه می کنند.
به طور کلی استفاده کربنات کلسیم دارویی و خوراکی شامل استفاده مستقیم به عنوان آنتی اسید، عامل پاک کننده ملایم در خمیردندان ها، منبع کلسیم و قلیاییت در تولید آنتی بیوتیک ها، جزء تشکیل دهنده آدامس های جویدنی، و پرکننده های موجود در روغن های آرایشی است.
کربنات کلسیم تولید رنگ
این عنصر غیر سمی و دربرابر هوازدگی مقاوم است.
سفید بودن و چگالی پایین ، فعل و انفعال کم با رنگدانه و پیگمنت ها، چسب ها و سایر اجزای پوشش سطح ، و میزان الکترولیت کم و جذب روغن را نشان می دهد.
این ماده به دلیل داشتن pH قلیایی خاصیت ضد خوردگی دارد و ساینده بودن آن از سایش بیش از حد دستگاه جلوگیری می کند، اما جالب ترین خاصیت این ماده معدنی این است که با روش های معمول پردازش مواد تقویت کننده تقریباً در هر توزیع و اندازه ذرات مورد نظر وجود دارد.
این امر به ویژه برای تنظیم خواص فیزیکی مانند پراکندگی ، براقیت ، حفظ براق و پنهان کردن قدرت مفید است.انواع سخت و بدون پوشش نوع رسوبی کاربرد وسیعی در لاتکس و رنگ های دیواره های مسطح پیدا کرده اند.
رنگ های حاصل، سطح و درخشندگی یکنواختی دارد. درجه های پودری ریزتر در لعاب های رنگ، مشکلاتی مانند طغیان، فلوته شدن، رگه دارشدن و خمیده شدن را برطرف می کند.
نوع رسوبی و پوشش شده به صورت پودر ریز به منظور ایجاد تقویت در محصولات رنگی (غیرسیاه) در فرمولاسیون کائوچو به کار می رود. انواع پوشش شده به منظور بهبود قدرت پخش در آمیزه و کاهش مدول الاستیسیته به کار می رود.
سایر کاربردها
سایر کاربرد های گوناگون برای انواع فنی شامل جوهر چاپ، بتونه کاری، گرفتن درزها و شکاف ها و پودر بندکشی، پودر مل، چسب کاشی، مجسمه سازی، کنیتکس، تولید موکت، روشور، حشره کش، شلنگ و قطعات پلاستیکی و در ساخت چسب و رزین است که در تمام این موارد نوع رسوبی نقش تقویت کننده دارد.
علاوه بر این از پرکننده های غیر سیاهی است که به واسطه ی جذب روغن کم، به میزان زیاد در کالاهای لاستیکی اکسترود شده و قالبی به منظور کاهش قیمت، افزایش دانسیته و تا حدودی بهبود پروسس پذیری به کار می رود.
به عنوان پرکننده در صنایع دفاعی و نظامی، حفاری چاه های نفت، خوراک دام و طیور، لعاب کاشی و سرامیک، ملامین، ماستیک، تولید صابون، پودرهای شوینده، ساخت لوله پولیکا، PVC، ظروف یکبار مصرف سلولوری، سیم و کابل، تولید ابر و اسفنج و به عنوان جایگزین تیتان در کارخانه های رنگسازی استفاده می شود.
اثرات سلامتی / خطرات ایمنی
سمی نیست و مصرف آن بی خطر است. با این حال ، مصرف بیش از حد کلسیم می تواند منجر به هایپرکلسمی یا سندرم شیر قلیایی شود ، که شامل علائمی مانند درد شکم و استفراغ است و در موارد جدی می تواند کشنده باشد.
برخی از تامین کنندگان کربنات کلسیم در سناماین👇
خرید و فروش کربنات کلسیم در سناماین-۱
خرید و فروش کربنات کلسیم در سناماین-۲
مطالب مرتبط
کاتد مس؛ کاربرد، فرآیند تولید و انواع
۵ خرداد ۱۴۰۰پوکه معدنی و صنعتی
۵ خرداد ۱۴۰۰گندله؛ خواص، مواد اولیه تولید و روش تولید
۵ خرداد ۱۴۰۰پلی یورتان؛ کاربردها و خواص
۴ اسفند ۱۳۹۹کک متالورژی چیست؟
۲۰ بهمن ۱۳۹۹پتاس؛ کاربردها و روش تولید
۲۰ بهمن ۱۳۹۹