لودر؛معرفی،موارد استعمال،مشخصات و انواع

لودر

معرفي و موارد استعمال

لودرها بطور وسيعي در كارهاي ساختماني براي حمل توده مواد (نظير خاك و سنگ)، بارگيري كاميون هـا، خـاكبرداري، حفـاري و گاهي تسطيح (به عنوان بولدوزر) و غيره بكار گرفته ميشوند. بر خلاف اسكريپرها كه به طور همزمان براي بارگيري و حمل استفاده ميشوند، لودرها همواره بايد به همراه ماشين هاي انتقال دهنده مانند كاميون ها به كار گرفته شوند. به طور كلي لودرها قادرند كارهـاي مختلفي را كه در ۴ دسته زير خلاصه ميشود، انجام دهند :

الف- بارگيري ماشين آلات حمل مواد خاكي: با لودر ميتوان مواد خاكي نظير شن، خـاك معمـولي، سـنگ شكسـته، پـس مانـد كارخانجات و واحدهاي صنعتي و غيره را داخل كاميون و ساير وسايل باربر ريخته و آنها را پر كرد .

ب- بلند كردن بار و انتقال آن: در كارهاي ساختماني با لودر ميتوان مصالح بنايي از قبيل آجر، بلوك بتني پيش ساخته و غيره را در محوطه كارگاه حمل و جابجا نمود .

ج- خاكبرداري اين ماشين در كارهاي خاكبرداري ساختمان ها به خصوص گودبرداري خاكهاي سست تا متوسـط بسـيار سـودمند تشخيص داده شده است، زيرا كندن و جابجا كردن خاك و انباشته و بارگيري كردن آن با لودر سريعتر از سـاير ماشـين آلات صـورت ميگيرد .

د- تميز كردن قشر سطحي زمين كارگاه: در زمين هايي كه جنس آن زياد سخت نبوده و تا حدودي نرم باشد، از لودر براي كندن و تميز كردن محل كار استفاده ميكنند.

مشخصات فني، قدرت و ظرفيت

لودرها را ميتوان بر حسب حجم داخل جام و همچنين وزني كه ميتوانند بلند كنند، تقسيم بندي كرد. لودرها داراي جام هـايي بـه ۱ ظرفيت ۰/۶ متر مكعب تا ۲۰ متر مكعب بر اساس استاندارد SAE و ۷۵ ۰ /۳/۵ تا متر مكعب براي چرخ زنجيري و ۱۵ ۰ /تا ۱۵ متـر مكعب براي چرخ لاستيكي مي باشند. اما آنچه بيشتر مورد استفاده قرار گرفته و رايج مي باشد، لودر بـا ظرفيـت جـام ۷۶ ۰ /۴ تـا متـر مكعب ميباشد.

توان لودرها معمولاً از ۵۰ تا ۱۲۵۰ اسب بخار متغير است كه اين محدوده بر حسب كيلووات (KW (از ۳۵ تا ۹۳۵ تغيير ميكند

انواع لودر

اصولا دو نوع لودر نصب شده روي تراكتور وجود دارد:

  • لودر چرخ زنجيري
  • لودر چرخ لاستيكي

لودر چرخ زنجیری

لودرهاي چرخ زنجيري مزايايي نظير مانور خوب و قدرت كشش زياد در زمين هاي نرم و نـاهموار را دارا مـيباشـند . عملكـرد ايـن دستگاه ها در روي زمين هاي سنگلاخي نسبت به نوع چرخ لاستيكي كه به شدت ممكن است آسيب ببينند بسـيار مناسـب مـي باشـد .

همچنين اين نوع ماشين ها طراحي مناسبي براي مانور در محيط هاي محدود دارند. نقل و انتقال اين لودرها بين پروژه هاي مختلـف، نيازمند تريلر ميباشد

لودر زنجیری

لودر چرخ لاستیکی

لودرهاي چرخ لاستيكي داراي سرعت بالاتري نسبت به لودرهاي چرخ زنجيري بوده وبسيار بهتر از آنها در زمين هاي سفت عمـل ميكنند. آنها ميتوانند در راه هاي ساخته شده حركت و در فواصل نسبتاً كوتاه بدون نياز به تريلر . انتقال يابنـد از جهـت انـدازه انـواع گسترده تري نسبت به لودرهاي چرخ زنجيري دارند و از اين رو مي توانند سازگارتر با نيازها انتخاب شوند وهمچنين هزينـه نگهـداري آنها در زمينهاي مرطوب و خاكهاي ماسهاي كه خاصيت ساينده براي لودرهاي چرخ زنجيري دارند، كمتر ميباشد. همچنين در زمين هاي مرطوب اگر نوع زنجير لودر مناسب نباشد در اثر چسبندگي خاك به زنجير، راندمان آن پايين ميآيد . لودرهاي چرخ لاستيكي قدرت كشش كمتري نسبت به لودرهاي چرخ زنجيري هم وزن خود دارا بوده و در نتيجـه قـدرت مفيـد آنها در كندن خاكها و بالا رفتن يا پايين آمدن از شيبها محدود ميباشد. همچنين ظرفيت باربرداري آنها در زمينهاي بـا لاقيت نسـبت به نوع چرخ زنجيري، كاهش چشمگيري مينمايد.

دستگاه هاي نوع چرخ لاستيكي كه بر روي تراكتور كمرشكن نصب ميشوند، ميتوانند مشخصات فرمانپذيري مطلـوبي در جـاي كم داشته باشد. كمرشكن بودن لودر اجازه گرفتن زاويه اي تا ۳۵ درجه در صفحه افقي محور ماشين بين دو قسمت اصـلي ماشـين را فراهم ميكند

لودر

قسمت هاي اصلي ماشين

لودرها بطور كلي شامل قسمت هاي زير ميباشند:

  • موتور
  • شاسي
  • سيستم هيدروليك
  • جام

موتور

موتور نيروي لازم براي حركت را به وجود ميآورد. امروزه اكثر لودرهاي چرخ زنجيري به صورتي ساخته ميشوند كه موتورشـان پشت سر راننده قرار گيرد. اين امر ميتواند به دو علت باشد. اول اينكه وزن موتور بصورت يك عامل تعـديل كننـدة لنگـر حاصـل از وزن جام پر شده از مصالح است. ثانياً اپراتور لودر نزديكتر به فضاي كار خود بوده و كنترل ماشين برايش سهل تر مي شود. موتـور در لودرهاي چرخ لاستيكي بسته به موارد زير ميتواند در جلو يا عقب ماشين قرار بگيرد :

  • لودرهاي كوچك با محورگردان جلو داراي موتور در جلوي ماشين هستند.
  • لودرهايي كه داراي جام در جلو و بيل در عقب (بكهولودرها) ميباشند به علت بازتر بودن ديد راننده موتورشان در جلو قرار دارد.
  • به دليل ايجاد نيروي خنثي كننده لنگر حاصل از وزن جام پر شده و همچنين ايجاد ديد بـازتر بـراي راننـده لودرهـاي بزرگ معمولاً داراي موتور در عقب ماشين هستند

شاسی

لودرها داراي شاسي تراكتور ميباشند. اين شاسي ها براي لودرهاي چرخ زنجيري يـك پارچـه هسـتند و بـراي لودرهـاي چـرخ لاستيكي ميتوانند به صورت كمرشكن باشند

سیستم هیدرولیک

از سيستم هيدروليك اين ماشين براي انتقال نيرو از موتور ماشين به جام آن استفاده مي شود. امروزه با بهينه سـازي روغـن هـاي هيدروليك، محافظت در مقابل فرسايش و خوردگي در سيستم هيدروليك افزايش يافته است . همچنين با استفاده از شـيرهاي فشـار، خطايابي سيستم هاي هيدروليك و اعضاي آن ساده تر شده است. سيستم هاي كنترل الكترونيكي و همچنين سيستم كنترل فرمـان به ميزان بسيار زيادي تلاش مورد نياز را كاهش داده و به دقت كنترل افزوده است . در شكل شماره ۳- ۱-۲ سيستم هيدروليك يـك نمونه لودر ٩٢٨G كاترپيلار نمايش داده شده است .

جام

جام لودرها طوري طراحي شدهاند كه عمل تخليه را مي توانند در ارتفاع ۲/۵ ۴/۵ تا متري از پاي لودر انجام دهند. اين قابليت بـه لودرها امكان ميدهد تا عمل تخليه بار را در كاميونها و ماشين هاي انتقال به راحتي انجام دهند. عمل بارگيري و تخليه بار لـودر، بـه ناچار با مانور زيادي همراه است. بنابراين اگر فضاي كار محدود باشد، در قدرت مانور لودر ايجاد مشكل خواهد شـد . لودرهـاي چـرخ زنجيري ميتوانند در جا در محل خود بچرخند، ولي لودرهاي چرخ لاستيكي به فضاي بيشتري براي مـانور احتيـاج دارنـد، ايـن نيـاز منجر به پيشرفت سريع لودرهاي كمرشكن شده است . لودرهاي كمر شكن تقريباً در وسط محور جلو و عقب مفصلي شدهاند، بنـابراين چرخهـاي عقـب، چرخهـاي جلـو را بـه حركـت درميآورند، قدرت چرخش لودرها با اين تكنيك بسيار افزايش مييابد زيرا محور جلو ميتواند تا ْ۳۵ از موقعيت مستقيم خود بچرخد.

ثبت نام در سناماین

جام ممكن است در حين عمليات در موقعيتهاي مختلفي از لودر قرار گيرد . در حالتي كه جام به منظور تخليه بار بالا رفته، بر روي ابعاد افقي ماشين در سطح زمينه تأثيري ندارد. به همين دليل طول لودر به طور معمول در سطح لاستيكها در نظر گرفته ميشود. به طور معمول براي عمل حفاري، دورزدن و تخليه بار در ماشين بارگير، به محلي با طولي دو برابر طـول ماشـين (طـول ماشـين برابـر فاصله دو چرخ عقب و جلوي ماشين است) احتياج است. لودرهاي كمرشكن ميتوانند مستقيماً به سمت مصالح قرضه بچرخند و ايـن توانايي مانور آنها را در تخليه بار در كاميونهاي دراز نيز كمك مي كند.

 اين توانايي به لودر اين امكان را مـيدهـد كـه بـار خـود را در كاميون پخش كند، بدون اينكه مجبور به تغيير مكان خود گردد . عملياتي كه توسط يك لودر انجام ميشود، نياز به تغيير مكانهاي زيادي دارد. با محاسبه تمام حركات جلو و عقب، همچنين تغيير موقعيت قسمت جلو يا پشت لودر، بالغ بر ۴۰۰-۵۰۰ تغيير مكان در ساعت در عمليات لودر بوجود مي آيد كه تقريباً برابر با تغيير مكان در هر ۶ ثانيه است. اگر تغيير مكانهاي جام را نيز به اين مقدار بيفزاييم بايد اذعـان داشـت كـه راننـده، ماشـين مشـكلي را هـدايت ميكند. به همين دليل تمام تلاش طراحان لودرها با هدف آسانتر كردن كنترل اين ماشين مي باشد. انواع جامها و دندانه هاي آنهـا در ادامه معرفي ميگردد.

جام يونيورسال Bucket Universal

اين نوع جام مجهز به دندانه هايي ميباشد كه قابليت نفوذ به تودة خاك را افزايش داده و عمل پركردن جـام و همچنـين سـيكل بارگيري را سريعتر مينمايد. اين نوع جامها در اندازههاي مختلفي وجود دارند و در انواع خـاك بجـز خاكهـاي سـنگي قابـل اسـتفاده ميباشند. تمامي جامها مجهز به صفحه هايي در زير و كناره ها ميباشند كه باعث محافظت و افزايش طول عمر جام ميشوند .

به منظور دست يافتن به معيارهاي مختلف كاربردي، جامهاي يونيورسال در شكلهاي مختلفي ساخته شدهاند. (مانند لبـه گـرد، بـه منظور بهبود حفظ سنگدانه ها) در اين نوع جام يك لبة كناري مازاد به انتهاي كف جام جوش داده شده تا كف جلويي جام با قسـمت انتهايي جام در يك تراز قرار بگيرند و بتواند در صورت لزوم يك سطح صاف و مناسب را ايجاد نمايند.

جام حفاري عمومي  Bucket Excavation General

اين نامگذاري از آنجاست كه اين جام براي اغلب حفاري ها مناسب است. مفصل جام بخشي از سازه بوده و تـا زيـر جـام كشـيده شده است، لبة برشي اين ساختار به منظور تحمل نيروهاي فشاري و پيچشي طراحي گرديده و قسمتهاي تحتـاني و كنـاري جـام بـا قطعاتي قابل تعويض تقويت و محافظت شده است تا به اين ترتيب هم به عمر جام افزوده شود و هم قابليت حمل كردن سخت ترين خاكها را ايجاد نمايد.

جام عمومی

جام صخره كني  Bucket Rock

اين نوع جام براي حفاري در زمينهاي سخت مورد استفاده قرار مي گيرد. لبة جام طوري طراحي شده كه نفوذ در خاكهاي سـخت را ساده تر ميكند .

جام صخره کنی

اجزاء ضميمه شونده جام ها

  • لبة برش
  • تيغه كناري (انتهايي)
  • مبدل و رابط كناري به منظور جلوگيري از تغيير مكان
  • تيغه برش وسط
  • تيغه برش كناري

انواع دندانه هاي به شرح زير  نمايش داده شده است .

 ۱- دندانه هاي نفوذي 

از اين دندانه ها در مواد متراكم شده بر اثر وزن خود، مانند رسها استفاده ميشود. نفوذ زياد و خـود تيـز شوندگي از ويژگيهاي اين دندانه ها است.

۲- دندانه هاي كوتاه 

اين نوع دندانه ها بسيار قوي هستند و در مصالح بسيار سخت مانند صخرهها استفاده ميشوند .

۳- دندانه هاي دراز

اين دندانه ها در مصالحي استفاده ميشوند كه امكان شكسته شدن دندانه وجود نداشته باشد.

۴- دندانه هاي دراز كارهاي سنگين 

اين دندانه ها درحفاري هاي معمولي استفاده نميشوند .

۵- دندانه هاي سايشي كارهاي سنگين 

اين دندانهها در خاكبرداري ماسه، شن و سنگهاي تيز گوشه مورد استفاده قرار گرفته و بسيار با دوام ميباشند.

۶- دندانه هاي كارهاي سنگين و با دوام 

اين دندانه ها براي نفوذ در خاكهاي با تراكم كـم و متوسـط مناسـب بـوده و بـا دوام بسيار زياد. طراحي شده است.

عملكرد ماشين در انواع خاك و سنگ

لودر چرخ لاستیکی

فشار وارد بر زمين توسط لاستيك ها با تغيير ميزان باد لاستيك قابل تغيير بوده، ولي به هر حال كـاركردن توسـط ايـن لودرهـا در زمينهاي خيس و گلآلود به علت ايجاد فشار زياد مشكل ميباشد. البته زنجيرهاي سيمي مخصوص جهت حفاظت لاسـتيك ها وجـود دارد (شكل شماره ۲-۱-۲ ( كه ميتوان براي ازدياد اصطكاك لاستيك ها آنها را به كار برد .

همچنين در زمين هاي سنگلاخي با سنگ هاي تيزگوشه امكان آسيب پذيري لاستيك ها وجود دارد. البته نوع جديدي از لاسـتيك ها بـا عاجهاي خيلي ضخيم توليد شدهاند كه امكان كار در مناطق سنگلاخي را فراهم مي آورند. لودرهاي چـرخ لاسـتيكي قـدرت كشـش كمتري نسبت به لودرهاي چرخ زنجيري هم وزن خود دارند، كه اين خود قدرت مفيد آنها را در كنـدن خاكهـا وبـالا رفـتن از شـيب ها محدود ميكند. همچنين ظرفيت بار برداري آنها در محيط هاي باتلاقي كاهش چشمگيري مي نمايـد. شـايان ذكـر اسـت كـه هزينـه نگهداري اين لودرها در خاكهاي ماسه اي كه خاصيت ساينده براي لودرهاي چرخ زنجيري دارند كمتر است

لودر چرخ زنجیری

لودرهاي چرخ زنجيري فشار كمي بر خاك زير خود وارد مي كنند. اين نوع ماشين با داشتن مزايـايي همچـون شـناوري خـوب و قدرت كشش مناسب ميتواند در زمينهاي نرم و باتلاقي كه لودرهاي چرخ لاستيكي در آنهـا كـارايي مناسـبي ندارنـد بخـوبي عمـل نمايند. همچنين به علت عدم وجود لاستيك، اين لودرها در محيط هاي سنگلاخي كارايي مناسبي دارند.

منبع:دفتر نظام فني اجرايي معاونت برنامه ريزي و نظارت راهبردي ریاست جمهوری

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

error: Content is protected !!