زمین شناسی سرب و روی

چگونگي تشکيل کانسارهاي سرب و روي

امروزه در رده بندي کانسارها بيشتر به خاستگاه و شرايط تشکيل آنها توجه مي شود. با اين وجود رده بندي هاي متعددي تاکنون ارائه شده که هر يک از آنها مورد قبول عده اي از زمين شناسان اقتصادي مي باشد.
در رده بندي نيگلي (Niggli ) کانسارها بطور کلي به دو دسته نفوذي و خروجي تقسيم بندي شده و سرب، روي و نقره در دسته کانسارهاي نفوذي گرمابي جاي گرفته اند. اشنايدرون ( Achneiderhohn) کانسارها را به چهار گروه نفوذي، ماگمايي، پنوماتوليتي، گرمابي و کانسارهاي حاصل از گازها و بخارات دروني راه يافته به مناطق سطحي تقسيم بندي کرده است و در اين ميان سرب، روي و نقره در دسته کانسارهاي گرمابي قرار گرفته اند. سميرنوف نيز کانسارها را از نظر خصوصيات ژنتيکي به صورت (کانسارها با خاستگاه دروني/ کانسارها با خاستگاه بيروني / کانسارهاي دگرگوني )تقسيم کرده است.

در مورد کاني شناسي و پاراژنز کانسارهاي سرب و روي ايران، بجز کارهاي موضعي و پراکنده که فقط در مورد بعضي از معادن انجام شده است. تنها کار تحقيقاتي کامل توسط آقاي بورنل در سال ۱۳۴۷ انجام شده است. مطالعات آقاي بورنل شامل چهار منطقه بشرح ذيل است.

۱- کانسارهاي ناحيه اصفهان-اراک
۲- کانسارهاي ناحيه انارک- يزد
۳- کانسارهاي ناحيه طبس- فردوس
۴- کانسارهاي آذربايجان و البرز (انگوران)

کانسارهاي بررسي شده در چهار ناحيه بالا از نظر پاراژنز مي تواندبه چهار تيپ تقسيم شود:

۱- کانسارهاي داراي کانيهاي اسفالريت، گالن، پيريت، کالکوپيريت، مزوترمال.
۲- کانسارهاي داراي کانيهاي اسفالريت، گالن، پيريت، کالکوپيريت،بدون کانيهاي مزوترمال.
۳- کانسارهاي گالن و اسفالريت که گاهي يکي از آنها بيشتر است و يا فقط يکي از آنها وجود دارند. در اين کانسارها فرعي وجود ندارد.
۴- کانسارهاي گالن که ممکن است اسفالريت به همراه داشته باشد با گانگ سيليسي،فلوريتي، باريتي.